Βερολίνο πάμε, δε θα κλαμπάρουμε; Είναι η συνήθης ερώτηση η οποία έχει περάσει από το μυαλό οποι@ πρόκειται να επισκεφτεί την πόλη. Όσοι άνθρωποι από την άλλη μένουν εδώ, σίγουρα γοητεύονται από τις ρειβ φιγούρες που κυκλοφορούν στις δέκα το πρωί στο μετρό παλεύοντας με το ενοχλητικό φως της ημέρας. Στο ούρμπαν λάντσκειπ της πόλης ανήκουν επίσης οι χαρακτηριστικές, μεγάλες ουρές έξω από τα κλαμπ και κάθε τρίτος άνθρωπος που γνωρίζεις που σου λέει ότι επαγγέλεται ντιτζέι. Η πόλη αδιαμφισβήτητα έχει συνδεθεί με την τέκνο, τι συνδέει όμως τη συγκεκριμένη πόλη με αυτήν τη μουσική; Πολλοί παράγοντες – και μια σειρά συγκυριών – έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη διάδοση και εδραίωσή της:
Το Δυτικό Βερολίνο
Το βρώμικο, αλήτικο, πανκ/ροκ Δυτικό Βερολίνο ενέπνευσε ήδη από τις δεκαετίες του '70 και '80 καλλιτέχνες όπως τους David Bowie, Iggy Pop, Nick Cave, Blixa Bargeld. Καλλιτέχνες απ' όλο τον κόσμο μαζεύονται εδώ και ζυμώνονται – πολιτικά και καλλιτεχνικά. Συναυλίες σε κατειλημμένους χώρους εκφράζουν τα πολιτικά αιτήματα της εποχής, δημιουργούνται τα πρώτα independent labels και εδραιώνεται μια τεράστια μουσική σκηνή.
Πλάι στο πανκ/ροκ κίνημα αναπτύσσεται σιγά σιγά και η ηλεκτρονική μουσική στη Δυτική Γερμανία – κυρίως σε βιομηχανικές περιοχές. Οι DAF, Der Plan, Κraftwerk στο Ντίσελντορφ π.χ. ή οι Torsten Fenslau, Robotiko Rejekto στη Φρανκφούρτη θεωρούνται από τους πρόδρομους της τέκνο στη Γερμανία.
Το καλοκαίρι του '89 ένα μεγάλο μουσικό ιβέντ λαμβάνει χώρα στο Βερολίνο και έρχεται να παίξει καθοριστικό ρόλο στη διάδοση της τέκνο. Το 1ο Love Parade που διοργανώνεται από τον Dj Dr. Motte [Matthias Roeingh] πρόκειται να γίνει θεσμός και σύμβολο ενός εναλλακτικού τρόπου ζωής. Οι 150 συμμετέχοντες/ουσες γιορτάζουν στους δρόμους του Βερολίνου, εκτός από τα γενέθλια του Dr. Motte, την ελευθερία της έκφρασης και την προσφυγή στην τέχνη και τον πολιτισμό ως εναλλακτική στον εμπορευματοποιημένο κόσμο. Το μότο, υπό το οποίο ο Dr. Motte δηλώνει την πορεία, είναι το: Friede - Freude - Eierkuchen [μτφ: ειρήνη, χαρά και τηγανίτα] που με τον ειρωνικό του τόνο υποδεικνύει μια αντίδραση στη μικροαστική ζωή, τον πόλεμο, την πείνα και την αδικία και δίνει έτσι πολιτική χροιά στη διοργάνωση.
Η χρονιά 1990.
Το Τείχος μόλις έπεσε, τα σύνορα άνοιξαν και δυο ακατανόητοι κόσμοι, δυτικός και ανατολικός, καλούνται όχι μόνο να συμβιώσουν, αλλά και να αλληλοκατανοηθούν. Η πόλη μοιάζει με παιδική χαρά και καλεί τα – γεμάτα ενέργεια – παιδιά της να παίξουν στους αμέτρητους άδειους χώρους της. Όλα μοιάζουν δυνατά, μια νέα πόλη γεννιέται και οι άνθρωποί της έχουν την ευκαιρία να της δώσουν τα χαρακτηριστικά που θέλουν. Η χρονιά αυτή σηματοδοτεί τον εορτασμό της ελευθερίας, την επανένωση και την έκφραση. Ποιό καταλληλότερο μέρος θα μπορούσε να βρεθεί λοιπόν για να ευδοκιμήσει η εκ του Ντιτρόιτ ερχόμενη μουσική με το μικρό, κοφτό, δυναμικό, όνομα «τέκνο»;
Ο χώρος.
Μετά την Πτώση του Τείχους, λόγω της αδυναμίας να ανταγωνιστούν την καπιταλιστική Δύση, πολλά εργοστάσια του Πρώην Ανατολικού Βερολίνου κλείνουν. Έτσι μένουν στο κέντρο της πόλης τεράστιοι βιομηχανικοί χώροι άδειοι, που προ[σ]καλούν κυρίως τ@ς νέ@ς της εποχής να τους γεμίσουν με τους πιο δημιουργικούς τρόπους. Η εποχή αυτή είναι η εποχή του Frei·raum [ελεύθερος χώρος]. Τα κτίρια παραχωρούνται χωρίς ιδιαίτερες ή και καθόλου γραφειοκρατικές διαδικασίες και δημιουργείται μια διαφορετική κουλτούρα βίωσης του χώρου, μια νέα υποκουλτούρα. Το κίνημα των καταλήψεων [Hausbesetzungen], που είχε ξεκινήσει ήδη στο Δυτικό Βερολίνο το '80, ανθεί.
Σήμερα, εντοπίζονται γεωγραφικά σημάδια της εποχής αυτής, αν παρατηρήσει κανείς ότι οι περισσότερες καταλήψεις που έχουν απομείνει – και παλεύουν με το gentrification – βρίσκονται σε έδαφος του πρώην Ανατολικού Βερολίνου, σε περιοχές όπως το Friedrichshain ή το Mitte. To ίδιο ισχύει και για τα παλαιότερα και μεγαλύτερα κλαμπ της πόλης [π.χ. Tresor, E Werk].
Οι άνθρωποι.
Το καλοκαίρι του '90 μετατρέπεται σε καλοκαίρι γιορτής και ανεκτικότητας. Όλα είναι επιτρεπτά, όλοι είναι αποδεκτοί. Το κράτος, απασχολημένο με την πραγματικότητα της επανένωσης, απουσιάζει. Οι άνθρωποι βιώνουν μια πρωτόγνωρη πολιτισμική ελευθερία. Οι άδειοι χώροι γίνονται χώροι έκφρασης των ανθρώπων και των πειραματισμών τους. Η γνωστή φράση του μουσικού Falco «Όποι@ θυμάται τη δεκαετία του '80 δεν την έζησε*» σίγουρα αφορά και τα χρόνια που την ακολούθησαν. Άνθρωποι χαρακτηρίζουν τα πρώτα χρόνια μετά την πτώση του Τείχους ως τη «σύντομη ευτυχία της αναρχίας».
* „Wer sich an die 80er erinnern kann, hat sie nicht miterlebt“.
Τα μουσικά χαρακτηριστικά.
Ο ήχος της τέκνο κρατάει σταθερό, μινιμαλιστικό ρυθμό, σε 4/4. Όλα βασίζονται στον πειραματισμό, δεν υπάρχουν προκαθορισμένοι συνδυασμοί μουσικών οργάνων ή συγκεκριμένα βήματα χορού. Νέοι και νέες της εποχής αναφέρονται στην τέκνο ως η μουσική των χαμηλών ιεραρχιών. Οι ελεύθεροι νέοι αποκαθηλώνουν τότε για πρώτη φορά τα μουσικά είδωλα, σταματούν να αποθεώνουν τον frontman/κιθαρίστα/ντράμερ κάποιου συγκροτήματος – όπως συνέβαινε την εποχή του '80 – και ζουν μια μουσική εμπειρία με κοινοτικά χαρακτηριστικά. Κυριαρχούν η ελευθερία και η φαντασία στην κίνηση και την έκφραση, όλοι είναι ίσοι. Κοινώς: σεξ, ντραγκς, τέκνο και αγάπη.
2019.
Σήμερα όλα αυτά προφανώς δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Στα περισσότερα κλαμπ υπάρχει σκληρή πόρτα που κρίνει τους ανθρώπους από την εμφάνιση, η είσοδος είναι πανάκριβη και το να ακούς τέκνο σε χαρακτηρίζει άλλοτε κουλ και άλλοτε χίπστερ. Η μόδα οικειοποιείται τις επιμέρους υποκουλτούρες, ο καπιταλισμός τις εμπορευματοποιεί.
Ταυτόχρονα όμως μια σημαντική μορφή ελευθερίας επιβιώνει μέσω της συγκεκριμένης μουσικής στην πόλη. Κάτοικοι και τουρίστες έχουν τη δυνατότητα να χαθούν στο ανώνυμο πλήθος, να ανακαλύψουν το σώμα, τις κινήσεις και το ρυθμό τους. Μπορούν κυριολεκτικά να αφήσουν την κουραστική καθημερινότητα έξω από την πόρτα του κλαμπ όποια στιγμή το επιλέξουν, εφτά στα εφτά, 24 ώρες το 24ωρο, απαλλαγμένοι/ες από ματιές κριτικής ή ηλικιακά στερεότυπα.
Η πολιτική διάσταση της τέκνο σκηνής παραμένει εν μέρει ζωντανή και δημιουργεί έναν τρόπο συσπείρωσης, ο οποίος είναι σημαντικό να αναγνωρίζεται ως ένα είδος μαζικής αντίδρασης σε εποχές όπου ο ατομικισμός κυριαρχεί και ο φασισμός κερδίζει συνεχώς έδαφος. Όπως βλέπουμε και στο παράδειγμα της 27ης Μαΐου [2018], ημέρα που το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία [AFD] διοργανώνει την πορεία του στο Βερολίνο, μια από τις μεγαλύτερες αντιπορείες είναι, ανάμεσα στις 11 που οργανώθηκαν, και αυτή της τέκνο σκηνής, θυμίζοντας σε πολλ@ς το loveparade της παλιάς εποχής.
Με το μότο να διώξουμε την AFD με τα μπάσα οι διαχρονικές αξίες της τέκνο κατάφεραν να στείλουν – με τον τρόπο τους – το πολιτικό μήνυμά τους: Η τέκνο είναι ακόμα antifa, queer και ανεκτική.
Vicky Emmanouilidou bxc-team